Dzień dobry, drodzy językoznawcy!

Mam pytanie dotyczące odmiany nazw stanowisk i tytułów odnoszących się do kobiet. Ponadto chciałbym czytać wasze poglądy na temat tworzenia żeńskich określeń zawodowych od męskich.

1) Weźmy tytuł: Profesor Anna Małolepsza - które z tych trzech słów odmiana się przez przypadki? Jak ma się rzecz z tytułem "Prezydent Magdalena Nowicka"?

2) O ile wiem, stanowisko "pilot" nie ma żeńskiej formy. Czy więc uważacie formę "pilotka" za błędną? Jeśli tak, to proszę wyjaśnić, jak słowo "pilot" się odmiana przez przypadki, gdy mamy na myśli kobietę. A jeszcze jaki rodzaj przymiotnik przybierze w tym przypadku (Pilot jest ładny / ładna?).

3) Czy wolicie zawsze stosować męskie formy stanowisk albo wolicie utworzyć także żeńskie, gdy da się to zrobić? Czy n.p. "lekarz" jest dla was jedynym poprawnym wariantem? Albo jesteście też otwarci na używanie formy "lekarka"?

Dziekuję za przeczytanie wszytkiego i byłbym bardzo wdzięczny za odpowiedzi!

Question

Dzień dobry, drodzy językoznawcy!

Mam pytanie dotyczące odmiany nazw stanowisk i tytułów odnoszących się do kobiet. Ponadto chciałbym czytać wasze poglądy na temat tworzenia żeńskich określeń zawodowych od męskich.

1) Weźmy tytuł: Profesor Anna Małolepsza - które z tych trzech słów odmiana się przez przypadki? Jak ma się rzecz z tytułem "Prezydent Magdalena Nowicka"?

2) O ile wiem, stanowisko "pilot" nie ma żeńskiej formy. Czy więc uważacie formę "pilotka" za błędną? Jeśli tak, to proszę wyjaśnić, jak słowo "pilot" się odmiana przez przypadki, gdy mamy na myśli kobietę. A jeszcze jaki rodzaj przymiotnik przybierze w tym przypadku (Pilot jest ładny / ładna?).

3) Czy wolicie zawsze stosować męskie formy stanowisk albo wolicie utworzyć także żeńskie, gdy da się to zrobić? Czy n.p. "lekarz" jest dla was jedynym poprawnym wariantem? Albo jesteście też otwarci na używanie formy "lekarka"?

Dziekuję za przeczytanie wszytkiego i byłbym bardzo wdzięczny za odpowiedzi!

azo_oe · Accepted Answer

1) Zależy niektórzy używają potocznej formy profesorka i wtedy odmienia się każde słowo ale jako że jest to potoczne bardziej poprawne jest Pani Profesor czy Pani Prezydent i w takim przypadku odmienia się imię i nazwisko
M: Pani Profesor Anna Małolepsza
D: Pani Profesor Anny Małolepszej
C:P.Profesor Annie Małolepszej itd
2) Częściej spotykana forma to Pani Pilot ale słowo pilotka nie jest niepoprawne jedynie bardzo potoczne (jest nawet uznawane za poprawne w mowie przez słownik języka PWN). Przed słowem Pilot możemy dodać Pani odmiana zajdzie tak jak w przykładach wyżej. Natomiast przy użyciu słowa Pilotka odmiana zajdzie według zasad polszczyzny. W oby dwóch przypadkach przymiotnik przybierze formę żeńską.
3) Będzie to zależeć od człowieka. Dla mnie zależy od zawodu bo niektóre feminatywy brzmią dość śmiesznie (np psycholżka, taksówkarka itp). Dodatkowo opinia o feminatywach uległa zmianie przez lata. Jeszcze przed wojną to konserwatyści sądzili ze każdy zawód powinien mieć żeński odpowiednik bo to idzie z duchem języka polskiego (na feminatywy można natrafić w polskich gazetach z XIX wieku a nawet na debaty o tym jakiego użyć żeby brzmiało najlepiej) teraz konserwatyści uważają że to bzdura i lewacki wymysł.

kamaju · Answer

@lukasehrlich azo_oe odpowiedziała wyczerpująco na twoje pytania więc ja jedynie odpowiem na 3. i podzielę się swoją opinią. Niektóre feminatywy przyjęły się już tak bardzo, że nie brzmią jakoś nienaturalnie, np. lekarz- lekarka. Dlatego w potocznej mowie używam słowa: lekarka. Jednak w mowie formalnej ( np. gdy rejestruję sie na wizytę) używam zwrotu pani doktor ( do pani doktor), pan doktor ( do pana doktora). W ostatnich czasach dużo słyszę o tym, że nieużywanie feminatywów to dyskryminacja kobiet. Czasem trafiam na artykuły, gdzie formy żeńskie tworzone są ze wszystkiego co się da, na siłę. Jestem kobietą ale dla mnie nie brzmi to dobrze. Nie ma nic złego w tym, że niektóre słowa mają tylko formy męskie a inne tylko żeńskie. Według mnie język powinien zmieniać się naturalnie a nie na siłę, a szacunek okazywany w codziennych relacjach jest więcej wart niż tworzone na siłę słowa. Oczywiście szanuję przy tym inne poglądy.

Co do słowa pilotka, mimo, że jest dopuszczone dla mnie brzmi dziwnie. Pilotka to taka kurtka lub czapka.
Trzeba jednak pamiętać, że to, jakie słowa brzmią dla nas naturalnie a jakie nie zależy nie tylko od osobistych preferencji ale też od regionu w jakim mieszkamy.

Co do słowa pilotka, mimo, że jest dopuszczone dla mnie brzmi dziwnie. Pilotka to taka kurtka lub czapka.
Trzeba jednak pamiętać, że to, jakie słowa brzmią dla nas naturalnie a jakie nie zależy nie tylko od osobistych preferencji ale też od regionu w jakim mieszkamy.

marcinn27 · Answer

Język polski jest pod tym względem bardzo niejednolity. Z jednej strony mamy takie formy żeńskie, które w języku istnieją „od zawsze”: aktorka, nauczycielka, malarka, lekarka, artystka, kucharka, fryzjerka itd., a wśród nich trafiają się nawet takie perły, które do niedawna w ogóle nie miały męskiego odpowiednika (najlepszym przykładem jest tu chyba „położna” - „położnik” wbrew pozorom oznacza kogoś innego, a „położny” to termin stosunkowo nowy). Z drugiej strony mamy oczywiście także takie zawody, które wyjściowo nie mają osobnych słów na określenie kobiet je wykonujących: pilot, kierowca, architekt, prokurator, szewc, doktor... i chyba wszystkie kończące się na -og. Mówiąc o kobiecie, traktujemy te wyrazy, jakby były rodzaju żeńskiego, czasami dodając słowo „pani”: pilot wylądowała, pani prokurator oskarżyła, doktor wróciła, pedagog powiedziała, pani kierowca przyjechała itp. Od większości z nich można utworzyć formę żeńską, ale - co za zaskoczenie! - tutaj także nie ma spójności, bo o ile część form będzie brzmieć zwyczajnie i neutralnie, o tyle część śmiesznie lub potocznie, natomiast niektóre z tak stworzonych wyrazów to swoiste słowa-miny, które będą mieć znaczenie odmienne od zamierzonego: „doktorka” brzmi kolokwialnie (czasem określa się tak kobietę-lekarza), tak samo jak i „profesorka”; „pilotka” to raczej czapka niż osoba, „sędzina” to w pierwszym rzędzie żona sędziego, a „stolarka” to zajęcie stolarza albo jego wyroby; z kolei od zawodów kończących się na -log aż się prosi, by utworzyć formę z końcówką -lożka, w której wskutek wstecznego ubezdźwięcznienia „ż” wymawiać się będzie jako [sz], a to zaś przywodzić może na myśl skojarzenia albo zoologiczne, albo po prostu dość prostackie („loszka”).

Jeśli chodzi o mnie, to używam tych żeńskich form, które na dobre zdążyły się już zakorzenić w języku. Nie mogę się przełamać, by używać pozostałych. Na szczęście nie mam na razie takiego obowiązku. Oczywiście każdy może się tytułować, jak tylko chce.

Jeśli chodzi o mnie, to używam tych żeńskich form, które na dobre zdążyły się już zakorzenić w języku. Nie mogę się przełamać, by używać pozostałych. Na szczęście nie mam na razie takiego obowiązku. Oczywiście każdy może się tytułować, jak tylko chce.

azo_oe · Answer

@lukasehrlich tak słowo Pani również odmienia się przez przypadki ale ma ono dość specyficzna odmianę: 
M:Pani
D:Pani
C: Pani
B:Panią 
N:Panią 
Ms:Pani
S:Pani
Ot takie śmieszne słówko.Tak, w przypadku gdzie podmiotem jest mężczyzna odmienia się wszytko  (jak chodzi o słowo „pilot” istnieje nawet dziecięca rymowanka z jego odmienioną wersją)

azo_oe · Answer

@lukasehrlich raczej nie

@lukasehrlich raczej nie

Zadawaj pytania native speakerom bezpłatnie